Авылда яшәүчеләр саны кимегән

Соңгы 10 елда Татарстанда халык саны арткан. Хәзер бездә 4 миллион 5 мең кеше яши. Саннарга карасак, шәһәрдә яшәүчеләр күбәя - аларның саны 3 млн артып киткән. Авылларда гомер итүчеләр соңгы 10 елда 1,5% кимегән. Монда хәзер 931 мең кеше гомер итә.

Авыл бүген ватанрпәрвәрләр хисабына яши. Колхоз барда комбайн, тракторда эшләгән, хәзер умарта тота. 17 оясы бар Рәдиф Ихсановның. Үз вакытында хуҗалыкның да умарталыгы булган, анда дәү әнисе эшли, шуннан өйрәнеп калган.

- 3 көнгә бер Казанга эшкә барып кайтам да инде. Бу төп эшем. Авылда бит эш юк, — ди ул.

Шулай авылдан 100 дән артык кеше китеп эшли хәзер.

Эшсезлек проблемасы бар. Әмма, авылда яшәү шартлары начар түгел. Республика программалары тирә-юнне дә, тормыш шартларын да уңай итә.

Россия буйлап урбанизация күренеше бара — халык шәһәргә күченә. 2010нчы елда авылда яшәүчеләр илдә 26% була, хәзер 25кә кала. Республика авылларында буген 931 мең кеше яши. 2002нче елда гына алар 56 меңгә кубрәк була. Шәһәр файдасына- 77гә 23 процент. Әле 50 ел элек халыкның яртысы диярлек авылда яшәгән.

Әлеге мәсәлә хакында, шул исәптән авыл территорияләрен компплекслы үстерү программасының нәтиҗәсе турында бу атнада федераль дәрәҗәдә Казанга жыелып сөйләштеләр.

Игорь КОМАРОВ, Россия Президентының Идел буе федераль округындагы тулы вәкаләтле вәкиле:
- Федераль дәрәҗәдә һәм төбәкләрдә эш алып барыла. Әмма, күрелгән чаралар әлегә көтелгән нәтиҗәне бирмәде. Аерым бер урында аерым бер проектны тормышка ашыру белән генә чикләнергә кирәкми. Авылда яшәүчеләр нигездә юлсызлыктан зарлана. Медицина хезмәтен күрсәтү дә шәһәрдәге кебек түгел. Исерткеч эчемлекләр, суррогат продукция дә тискәре нәтиҗәсен бирә.

Илдә «Авыл табибы» программасының күрсәткечләре үтәлмәгән булып чыкты, укытучылар җитми, күп төбәкләрдә авыл мәктәпләренең матди-техник базасы начар, биналарга капиталь ремонт кирәк. Николай Патрушев шушы шартларда авылларны саклап кала алган Татарстанны урнәк итеп китерде. Соңгы 10 елда бездә авыл халкы 1.3%ка кимесә дә, соңгы 5 елда аны туктата алганнар.

Николай ПАТРУШЕВ:
- Уңай мисаллар да күп. Шул исәптән Татарстанда. Авыл җирендәге бистәләр яңара. Җитештерү урыннары барлыкка килә, инженерлык, социаль инфраструктура үсештә. Бу тәҗрибәне таратырга кирәк. Авыл җирләренең тотрыклы үсеше — демографик хәлне яхшыртыр, авылдан китүчеләр кимер, ә агро сәнәгать үсеше — азык-төлек куркынычсызлыгын тулысынча тәэмин итәр, дип ышанам.

Программаларга зур өмет баглана. Сыер башына карап субсидия бирәләр, фермерларга грантлар каралган, юлы да салына, социаль объектлары да төзелә. Әмма табигый куренешләр, төзелгән мәдәният йортларын да буш калдыра. Бу сюжетта бер ханым әйткәнчә, шәһәр барыбер көчлерәк булып чыгамы? Каланы бит — шул сала кешесе көчле итә дә югыйсә…

tnv.ru